TƯ LIỆU NGHIÊN CỨU

      (Trích dịch từ trang 498-501 của cuốn sách: Memoirs of Nikita Khrushchev: Volume 3: Statesman (1953–1964), Penn State University Press; 1 edition, June 20, 2013)

          Khrushsev viết về Hồ Chí Minh và về Hội nghị Genève

          Đồng chí Hồ Chí Minh đã chết (ông qua đời vào ngày mùng 3 tháng 9 năm 1969). Tin buồn đã được truyền đi trên các đài phát thanh suốt cả ngày hôm đó. Trong số những người tôi đã gặp gỡ trong khoảng thời gian hoạt động chính trị của mình, Hồ Chí Minh để lại cho tôi một ấn tượng đặc biệt. Nếu có người nào đó nói rằng các tông đồ đã từng sống trên trái đất này thì Hồ Chí Minh là một trong những tông đồ đó, chỉ có điều, ông là tông đồ cách mạng. 

TRI GIÁC LỊCH SỬ VÀ SỰ KIỆN LỊCH SỬ

Nguyễn Thị Mai Hoa (dịch)

Nội dung của tri giác lịch sử không chỉ xác định khả năng của con người và xã hội ghi nhớ, hay quên đi những sự kiện cụ thể của quá khứ. Quá trình ghi nhận không đơn thuần mang tính tự động: Bảo tồn trong tri giác và truyền lại cho thế hệ sau những thông tin được coi là quan trọng và tin cậy. Khi nghiên cứu những tác phẩm lịch sử cho thấy khái niệm về “sự tin cậy” – tính khách quan, khoa học lại rất khác nhau trong những xã hội khác nhau. Nhận thức về những vấn đề quan trọng cần biết để hiểu về quá khứ cũng thường xuyên thay đổi, bị phụ thuộc vào nghĩa vụ và lợi ích của các quần hệ, các nhóm xã hội. Những thông tin thu hút sự chú ý đặc biệt của một xã hội nào đó, lại có thể bị những người thuộc hệ tư tưởng khác chú ý một cách không đáng kể.

“CHỦ NGHĨA TƯ BẢN KHÔNG CÓ TƯƠNG LAI”- TUYÊN BỐ CỦA CHDCND TRIỀU TIÊN

NATE THAYER (Mai Hoa dịch)

“Chủ nghĩa tư bản không có tương lai” – CHDCND Triều Tiên tuyên bố. “Đây chỉ còn là vấn đề thời gian để chủ nghĩa tư bản biến mất khỏi mặt đất”. 

 Dưới tiêu đề “Chủ nghĩa tư bản không có tương lai”, các phương tiện truyền thông của CHDCND Triều Tiên ngày 15-1-2013 đồng loạt khẳng định: “Đây chỉ là vấn đề thời gian đối với chủ nghĩa tư bản đang sống những ngày cuối cùng của nó để biến mất khỏi đấu trường lịch sử”.

Trong một diễn giải đặc biệt lạc quan về xu hướng phát triển của hệ thống quốc tế đương đại  30 năm gần đây trên các phương diện tư tưởng, kinh tế, Thông tấn xã Trung ương Bắc Triều Tiên phân tích rằng, thế giới bên ngoài nước Bắc Triều Tiên, thậm chí ở cả các quốc gia biệt lập nhất, đều có xu hướng đi theo chủ nghĩa Mác, nhưng tiếp cận nó trên những góc độ mới.

BẮC TRIỀU TIÊN LIỆU CÓ MỞ CỬA KINH TẾ?

Lee Jong-Wha[1]

Hệ thống Bắc Triều Tiên hoạt động kém hiệu quả. Đất nước này đang phải đối mặt với những thiếu thốn năng lượng nghiêm trọng và một nền kinh tế trì trệ từ năm 1990. Thu nhập bình quân đầu người của Bắc Triều Tiên ước tính vào khoảng 1.800 USD/năm, bằng 5% thu nhập bình quân đầu người của Hàn Quốc. Tình trạng thiếu lương thực, thực phẩm đã khiến 24 triệu người bị thiếu đói; 25/1.000 trẻ sơ sinh tử vong (ở Hàn Quốc tỷ lệ này là 4/1.000). Để tồn tại, nền kinh tế khép kín nhất thế giới buộc phải mở cửa.

TẠI SAO TRUNG QUỐC LẠI NUÔNG CHIỀU BẮC HÀN?

Jonathan D. Pollack[1]

Một tháng sau khi diễn ra việc tử hình Jang Song- thaek – nhân vật được biết đến với vai trò người lãnh đạo thứ hai của Bắc Triều Tiên tính theo tầm ảnh hưởng chính trị, Trung Quốc vẫn lúng túng trong quan hệ với người láng giềng “ẩn dật” đầy khiêu khích. Đây không phải là chuyện mới mẻ, mặc dù không bao giờ Bắc Kinh muốn thừa nhận điều đó. Từ lâu, Trung Quốc đã thất bại trong chính sách đối với Bắc Triều Tiên. Cho đến nay, phản ứng chính thức của Trung Quốc về cuộc đấu đá quyền lực của Bắc Triều Tiên được giới hạn chủ yếu ở những lời kêu gọi ổn định nội bộ mang tính công thức và khuôn mẫu. Trên thực tế, việc ông Jang Song- thaek bị thanh trừng đã gây ra sự quan ngại sâu sắc cho các nhà hoạch định chính sách cấp cao Trung Quốc, những người một lần nữa thấy mình đứng ngoài sự kiện.

“VƯƠNG TRIỀU” TRUNG QUỐC KHÔNG BÌNH YÊN

Bùi Mẫn Hân[1] (Mai Hoa dịch)

Đôi khi những cuốn sách mà các nhà lãnh đạo cấp cao của quốc gia đọc có thể tiết lộ khá nhiều điều thú vị về những gì họ đang tư duy. Gần đây, một trong những cuốn sách mà một Ủy viên Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc (một nhân vật được Đảng Cộng sản Trung Quốc lựa chọn để chuyển giao quyền lực tại Đại hội XVIII, 8-2012) nghiền ngẫm có thể là một bất ngờ lớn - cuốn Chế độ cũ và cách mạng (tác giả: Alexis de Tocqueville). Nhà lãnh đạo này không chỉ nghiên cứu dự báo của Alexis de Tocqueville về những yếu tố xã hội vào đêm trước của cách mạng Pháp, mà còn chỉ dụ cho những đồng sự cùng đọc. Một câu hỏi được đặt ra: Tại sao người lãnh đạo tương lai của đất nước Trung Quốc lại quan tâm đến những phân tích của một nhà kinh điển nước ngoài về cuộc cách mạng xã hội?

TRI GIÁC LỊCH SỬ VÀ SỰ QUÊN LÃNG

Nguyễn Thị Mai Hoa (dịch)

Con người có sẵn trong mình thói quen là quên đi một số sự kiện và thổi phồng mức độ của những sự kiện khác (thêm, bớt chúng). Không phải ngẫu nhiên, những nhà nghiên cứu tri giác xã hội và nhận thức lịch sử cho rằng, trong các nghiên cứu đặc thù về hình dung quá khứ của những xã hội và những nền văn hóa khác nhau, cần tính đến tại sao và cái gì con người lãng quên? Nguyên nhân để các quần hệ này, hay quần hệ khác xoá khỏi tri giác tập thể những sự vật, sự kiện riêng biệt cho phép chúng ta hiểu được bằng cách nào các quần hệ này tư duy và xếp đặt vị trí của mình trong lịch sử. Sự lãng quên một số khía cạnh của quá khứ diễn ra theo nhiều nguyên nhân khác nhau.

CHIẾN TRANH VIỆT NAM KẾT THÚC 30 NĂM TRƯỚC

GABRIEL KOLKO (Mai Hoa dịch)

Cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc vào 30 năm trước bằng một chiến thắng hoàn toàn thuộc về những người Cộng sản.  Đây là cuộc chiến có sự tham gia của hơn nửa triệu binh lính Mỹ cùng các lực lượng quân sự Úc, Nam Hàn và một số nước khác.Đây cũng là cuộc chiến tranh  kéo dài nhất, hao người, tốn của và gây chia rẽ nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Nếu xét theo các tiêu chí quân sự thông thường, thì lẽ ra người giành chiến thắng phải là nước Mỹ - một quốc gia đã đổ vào cuộc chiến 15 triệu tấn vũ khí (tương đương với lượng vũ khí đã sử dụng trong Chiến tranh thế giới thứ 2).

LUẬN BÀN VỀ TÍNH KHÁCH QUAN VÀ CHÂN THỰC CỦA TRI THỨC LỊCH SỬ

Thành phần của tri giác lịch sử phụ thuộc phần lớn vào giác độ khách quan và lý tính: Quần hệ xã hội vô thức hoặc có ý thức hướng về quá khứ với tư cách là nguồn gốc của thông tin. Nhận thức mang tính phổ thông lĩnh hội quá khứ một cách cảm tính, tìm kiếm ở đó sự khẳng định những mong đợi, những quan điểm của mình, nhẹ nhàng xoá bỏ ranh giới giữa những hình ảnh chân thực và những hình ảnh tưởng tượng của sự kiện. Về mặt xã hội hay văn hóa, tri giác chỉ ra sự gắn bó liên tục giữa các thế hệ, đưa ra những ví dụ về kinh nghiệm – những kinh nghiệm có thể được sử dụng ở hiện tại.

LỊCH SỬ LÀ GÌ?

 Nguyễn Thị Mai Hoa (dịch)

Các khái niệm và những vấn đề lịch sử

Trong hầu hết các ngôn ngữ châu Âu, thuật ngữ “lịch sử” có hai nghĩa chính: Thứ nhất, dùng để chỉ quá khứ của con người; thứ hai, dùng để chỉ thể loại văn trần thuật và trong không ít trường hợp để chỉ câu chuyện kể về những sự kiện hoang đường nào đó. Ở nghĩa thứ nhất, “lịch sử” được hiểu là quá khứ trong nghĩa rộng nhất của từ này - toàn bộ những hoạt động của loài người. Ngoài ra, khái niệm “lịch sử” còn nhằm nói đến những tri thức, những hiểu biết về quá khứ  và có nghĩa là toàn bộ những hình dung, những ý niệm mang tính xã hội về thời gian đã qua. Trong trường hợp này, đồng nghĩa với từ “lịch sử” có thể đưa ra các khái niệm “ký ức lịch sử”, “nhận thức lịch sử”, “tri thức lịch sử” và “khoa học lịch sử”.